Mintbite: Deel 1 – Piekeren?! Ik pieker er niet over

Wat is piekeren?

Piekeren is een activiteit waarbij we herhaaldelijk “tegen onszelf praten” over negatieve dingen die mogelijk in de toekomst gaan gebeuren en waar we angstig voor zijn. In ons hoofd bediscussiĆ«ren we een gebeurtenis keer op keer en bedenken we scenario’s voor wat er zou gebeuren als het echt uitkomt. Dit maakt piekeren een instrument om te proberen mentaal ‘problemen op te lossen’ die niet plaats hebben gevonden (of wellicht nooit plaats zullen vinden). We benoemen hier ‘proberen’ omdat er vaak geen oplossing uit voorkomt. Vaak denken we dat piekeren problemen oplost. Echter, probleem-oplossend denken houdt iets anders in en komen we later op terug.

Piekeren is herhaaldelijk negatief denken, waarbij we blijven steken in gedachten over negatieve dingen in de toekomst. Deze negatieve vorm van denken wordt een vicieuze cirkel waar we steeds moeilijker uit kunnen komen. Het denkproces voedt onze angstige gevoelens en het onderwerp waarover we piekeren wordt steeds groter in onze gedachten.

Wat als... ?

Bij piekeren vragen we ons over het algemeen af wat er in de toekomst gaat gebeuren. Dit gaat over gebeurtenissen waar we angstig voor zijn.

Piekeren begint vaak met: Wat als…

Ā 

De ‘wat als’ vragen kunnen gaan over je omgeving (extern) of over jezelf (intern, wat als ik ziek word).

Welke 'wat als' vragen stel jij jezelf?

Een voorbeeld van een 'wat als' en de gedachten die erbij horen kunnen er zo uit zien:

Wat als ik mijn baan kwijtraak?
Pieker level 17%
Dan heb ik geen geld om mijn gezin te onderhouden
Pieker level 26%
Mijn gezin/familie zal teleurgesteld zijn in mij
Pieker level 34%
Mijn gezin wil dan niet meer met me samen zijn
Pieker level 43%
Ze kunnen me verlaten
Pieker level 51%
Ik zal niemand meer hebben
Pieker level 58%
Ik zal niks meer hebben
Pieker level 68%
Dus, ik mag mijn baan niet kwijtraken
Pieker level 72%
Het is nu een onrustige tijd, er vallen best wat ontslagen. Wat als ik de volgende ben?
Pieker level 85%

Je ziet dat wat begon bij de vraag, wat als ik mijn baan kwijt raak? resulteert in ‘Ik zal niks meer hebben’. Piekergedachten zijn aanstekelijk, voor je het weet maak je je zorgen over een scenario waarvoor eerst 10 andere gedachten realiteit moeten worden.

Gebruik dezelfde structuur om te kijken welke ‘wat als’ voor jou van toepassing is en waar je jezelf naartoe denkt.

Piekeren doen we allemaal, belemmert het ons functioneren dan wordt het een probleem

Uit onderzoek is gebleken dat we ons allemaal zorgen maken, dit is normaal. Het wordt problematisch als we er zoveel tijd aan besteden dat het ons belemert in ons fuctioneren.

Zo hou je piekeren in stand

Wanneer we consequent bepaald gedrag vertonen is dit omdat we geloven dat het ons iets oplevert. Ook als dit gedrag eigenlijk destructief is voor ons (mentale) welzijn. De beloning is dan hoger dan de nadelige gevolgen.

Bij piekeren spelen 'niet helpende' overtuigingen een fundamentele rol. Deze kunnen positief of negatief zijn.

Positieve niet-helpende overtuigingen

Positieve niet-helpende overtuigingen

'wat als' Negatief denken en verhoogde piekerlevels

Door je positieve overtuigingen over wat piekeren voor je betekent, ben je snel verleid om de negatieve gedachten naar je toe te trekken. Dit draagt bij aan het zijn van een ‘piekervampier’

Negatieve niet-helpende overtuigingen

Het komt ook voor dat we ons zorgen maken om het zorgen maken. We piekeren dan over het feit dat we piekeren. Hierbij speelt de overtuiging dat piekeren de gezondheid zal schaden mentaal of fysiek. Ook kan de overtuiging spelen dat het piekeren niet te controleren is en nooit op zal houden.

Welke postitieve en negatieve niet-helpende overtuigingen herken je bij jezelf?

Probeer te bedenken welke positieve en negatieve niet-helpende gedachten bij jou een rol spelen.

Niet-helpende strategieƫn om je piekergedrag de baas te zijn

Wanneer we piekeren willen we daar op een snelle manier van af komen. Er zijn manieren die we gebruiken om toch zelf van het piekeren af te komen, echter helpen deze zelden:

Mentale methoden

Methoden vanuit gedrag

Deze methoden werken zelden omdat het manieren zijn om je gedachten te onderdrukken.Ā Uit onderzoek blijkt juist dat hoe meer we een gedachte proberen te onderdrukken, hoe intenser deze terugkomt. Dit betekent dat we juist meer gaan piekeren, waardoor we weer het idee krijgen dat het piekeren niet te controleren is.

Denk niet aan een blauwe olifant op een roze bal

Probeer 60 seconden niet aan een blauwe olifant in een roze tutu dansend op een roze bal te denken.

De cirkel van piekeren

Onze overtuigingen en gedachten zorgen ervoor dat het piekeren juist kan toenemen. Hierdoor kunnen we terecht raken in de vicieuze cirkel van piekeren. In het midden van de cirkel staan de 'wat als' gedachten.

‘Wat als’gedachte en piekerlevels staan in het midden van de cirkel. Hier begint het.

Wordt beĆÆnvloed door ‘wat als’ gedachte. ‘Wat als’ wordt beĆÆnvloed.Ā 

Wordt beĆÆnvloed door ‘wat als’ gedachte. ‘Wat als’ wordt beĆÆnvloed.Ā 

Wordt beĆÆnvloed door ‘wat als’ gedachte. ‘Wat als’ wordt beĆÆnvloed.Ā 

Wordt beĆÆnvloed door ‘wat als’ gedachte. ‘Wat als’ wordt beĆÆnvloed.Ā 

Wat kun je er aan doen?

In dit deel hebben we doorgenomen wat piekeren is, waardoor het ontstaat en hoe het in stand gehouden wordt. In het volgende deel gaan we in op de mogelijkheden om piekeren echt de baas te worden.

Wat tot slot van belang is om te weten:

Onze initiƫle 'wat-als' negatieve gedachten zijn niet het probleem. Hoe we reageren op onze gedachten is wat het problematisch kƠn maken.

Heeft deze informatie je verder geholpen?

Op de inhoud van deze website rust auteursrecht.

Vrijblijvend kennismaken

We nodigen je graag uit voor een kop koffie of thee. We nemen de tijd en luisteren naar jouw verhaal.

Ga naar de inhoud